Η ‘’Συστημική Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας” είναι μια μορφή ψυχολογικής υποστήριξης που επικεντρώνεται στη σχέση μεταξύ ατόμων και των συστημάτων τους (όπως η οικογένεια, οι φίλοι, η εργασία, η κοινωνία), αναγνωρίζοντας ότι τα προβλήματα Ψυχικής Υγείας συχνά δεν είναι αποτέλεσμα μόνο προσωπικών δυσκολιών, αλλά προκύπτουν και από τις δυναμικές αλληλεπιδράσεις των ατόμων με το ευρύτερο περιβάλλον τους.
Βασικά χαρακτηριστικά της Συστημικής Συμβουλευτικής Ψυχικής Υγείας:
- Ολιστική Προσέγγιση: Αντί να βλέπει το άτομο ως απομονωμένο από το περιβάλλον του, η Συστημική Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας αναλύει και ενσωματώνει τις αλληλεπιδράσεις του ατόμου με τους άλλους (π.χ. οικογένεια, φίλοι, εργασιακό περιβάλλον).
- Διαπροσωπικές Σχέσεις: Εστιάζει στις σχέσεις των ατόμων και τον τρόπο που επηρεάζουν τη Ψυχική Υγεία. Για παράδειγμα, μια δύσκολη οικογενειακή δυναμική μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογική κατάσταση ενός μέλους της οικογένειας.
- Αλλαγή στην Αντίληψη και τη Συμπεριφορά: Στόχος της είναι να βοηθήσει τα άτομα να κατανοήσουν τα μοτίβα συμπεριφοράς και σκέψης που προκύπτουν μέσα από τις σχέσεις τους και να προτείνει τρόπους για να αλλάξουν ή να βελτιώσουν αυτές τις αλληλεπιδράσεις.
- Εστίαση στην Επικοινωνία: Προβλήματα Ψυχικής Υγείας συχνά σχετίζονται με τον τρόπο επικοινωνίας ή την έλλειψη επικοινωνίας, και η Συστημική Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας εστιάζει στην ενίσχυση των διαύλων επικοινωνίας μέσα στις οικογένειες ή τις ομάδες.
- Εμπλοκή της Οικογένειας ή του Κοινωνικού Περιβάλλοντος: Στις περισσότερες περιπτώσεις, η Συστημική Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας περιλαμβάνει όχι μόνο το άτομο που αναζητά θεραπεία, αλλά και άλλα σημαντικά μέλη του συστήματός του (π.χ. μέλη της οικογένειας, συνεργάτες, φίλους). Η ιδέα είναι ότι η εργασία με ολόκληρο το Σύστημα μπορεί να προωθήσει μια υγιέστερη δυναμική και να υποστηρίξει την Ψυχική Υγεία του ατόμου με πιο βιώσιμο τρόπο.
- Ενδυνάμωση και Αναγνώριση Δυνατοτήτων: Αντί να επικεντρώνεται μόνο στις αδυναμίες ή τα προβλήματα, η Συστημική Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας ενθαρρύνει την αναγνώριση των δυνατοτήτων του ατόμου και των σχέσεών του, με σκοπό την ενδυνάμωσή τους.
- Εστίαση στην αλλαγή στο Σύστημα: Η πεποίθηση πίσω από τη Συστημική Θεραπεία είναι ότι αλλάζοντας τη δυναμική μέσα στο Σύστημα (οικογένεια, κοινότητα, χώρο εργασίας, κ.λπ.), τα άτομα μπορούν να βιώσουν σημαντικές βελτιώσεις στην Ψυχική Υγεία τους. Δεν αφορά μόνο τη θεραπεία του ατόμου αλλά και τη μετατροπή των σχεσιακών και περιβαλλοντικών παραγόντων που μπορεί να συμβάλλουν στην Ψυχική Δυσφορία.
Εφαρμογές της Συστημικής Συμβουλευτικής Ψυχικής Υγείας:
Η Συστημική Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλές περιπτώσεις, όπως:
- Οικογενειακή Συμβουλευτική: Για να βελτιωθούν οι σχέσεις και η επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας. Εστιάζει στις δυναμικές και τα προβλήματα που προκύπτουν από τις αλληλεπιδράσεις τους, με στόχο την επίλυση συγκρούσεων και την ενίσχυση των οικογενειακών δεσμών.
- Ζεύγη ή σχέσεις: Για την επίλυση προβλημάτων που επηρεάζουν τη σχέση ενός ζευγαριού. Εστιάζει στη δυναμική της σχέσης και τη βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ των συντρόφων. Αναγνωρίζει πως τα προβλήματα δεν προέρχονται μόνο από τα άτομα, αλλά και από τις αλληλεπιδράσεις τους. Στόχος είναι η αναγνώριση και αλλαγή των δυσλειτουργικών μοτίβων για την ενίσχυση της σχέσης.
- Ομαδική ή Κοινοτική Συμβουλευτική: Για τη βελτίωση της Ψυχικής Υγείας σε ομάδες ή κοινότητες, που επηρεάζονται από κοινωνικά ή οικονομικά ζητήματα.
- Προβλήματα Ψυχικής Υγείας: Όπως κατάθλιψη, άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση ή ψυχολογικές διαταραχές που συνδέονται με διαπροσωπικές σχέσεις. Συχνά, συγκρούσεις, επικοινωνιακές δυσλειτουργίες, κακοποίηση ή συναισθηματική παραμέληση σε οικογενειακό, φιλικό ή επαγγελματικό περιβάλλον αυξάνουν τον κίνδυνο για ψυχικές διαταραχές.
Η Συστημική Προσέγγιση στηρίζει την ιδέα ότι για να αλλάξει η κατάσταση ενός ατόμου, πρέπει να εξετάσουμε και το ευρύτερο κοινωνικό και οικογενειακό πλαίσιο στο οποίο αυτό εντάσσεται, προσφέροντας έτσι μια πιο ολοκληρωμένη και αναλυτική προσέγγιση στην Ψυχική Υγεία.